Historia parafii

HISTORIA PARAFII P.W. PRZEMIENIENIA PAŃSKIEGO W ZUZELI

Parafia ZUZELA leży na pograniczu Mazowsza i Podlasia. Sama Zuzela zlokalizowana jest w widełkach Pukawki i Zuzałki. Nazwę "Zuzela" językoznawcy wywodzą od rzeczownika "żużel", "zuzel" - porowata masa wydzielająca się przy hutniczym otrzymywaniu niektórych metali, jak: żelazo, miedź. Chociaż formalnie nazwa „Zuzel" łączy się z rzeczownikiem „żużel" to znaczenie należy przyjąć inne, od dzisiejszego: „ odpady po spalaniu węgla czy żelaza”. W językach słowiańskich „żużel" oznaczał bowiem owady brzęczące, czerwie we zbożu, mole. Na przestrzeni dziejów nazwę miejscowości pisano różnie.W obecnej postaci urzędowej występuje pod nazwą Zuzela.

Rozwój Zuzeli nastąpił między XIII a XV w. i związany był z rozwojem handlu wymiennego prowadzonego przez kupców na utworzonym targowisku, którzy z obu stron Bugu podążali do głównych szlaków handlowych. W tym czasie otrzymała nawet prawa miejskie. Na skutek wojny, kontrybucji, pożarów, epidemii morowego powietrza traci prawa miejskie w 1648 r. i już nigdy nie podniosła się z gospodarczego upadku. Z zapisków wizytacyjnych wynika, że parafia była prawie jednolita wyznaniowe. Wyznawana religia najczęściej odzwierciedlała narodowość wyznawcy. Dlatego Polacy - katolicy byli zdecydowaną większością. W XV w. utworzono parafię obejmującą znaczny obszar po obu stronach Bugu. Parafię erygował 10.07.1448 r. Biskup płocki Paweł Giżycki a uposażył Ojciec Rafał - Opat Klasztoru Kanoników Regularnych Laterańskich z Czerwińska. Oni też sprawowali opiekę duszpasterską w parafii do 1796 r. Po tym roku pracują tu księża diecezjalni, najpierw Diecezji Płockiej a od 28.X. 1925 r. Diecezji Łomżyńskiej.

W historii parafii było kilka świątyń drewnianych:
1. pw. św. Mikołaja,
2. pw. Trójcy Świętej i św. Leonarda,
3. pw. Przemienienia Pańskiego wybudowana w 1729 r. i odrestaurowana w 1872 r.

Na pocz. XX w. po wnikliwej ocenie stanu świątyni zdecydowano o budowie nowego murowanego kościoła. Budowę rozpoczął Ks. Prob. Antoni Lipowski w 1908 r. wg projektu warszawskiego inżyniera Józefa Piusa Dziekońskiego. Stroną rachunkową i gospodarczą zajmował się miejscowy organista Stanisław Wyszyński, ojciec przyszłego Prymasa. Budowę ukończono w 1913 r. staraniem Ks. Antoniego Pomirskiego. Konsekrował go 29.08.1913 r. Bp. płocki Antoni Nowowiejski. Kościół w stylu neogotyckim ma wymiary: dł. - 44 m, szer. - 25 m. Z przodu posiadał wysoką wieżę, zakończoną kopułą. Znajdowały się w niej 3 dzwony. W czasie wojny kościół został zniszczony w 50%. Odbudowano go w latach 1957-67 dzięki staraniom proboszczów zuzelskich; Ks. Czesława Roszkowskiego i Ks. Jana Dobka. Zamiast zburzonej wieży wystawiono nowy szczyt zaprojektowany przez arch. Karola Szymańskiego.

W kościele w ołtarzu bocznym jest Obraz Matki Bożej Częstochowskiej, przeniesiony ze starego kościoła, przed którym modlił się jako dziecko Prymas Wyszyński oraz chrzcielnica, przy której został ochrzczony.

Do parafii na przestrzeni lat należała różna liczba wiosek (do 40) i wiernych (na pocz. XX w ok. 4700). Była to parafia z wikariuszem. 1.10.1987 r. Bp. łomżyński erygował z części parafii Zuzela Parafię pw. NMP Królowej Polski w Szulborzu. Obecnie parafia liczy ok. 1500 wiernych mieszkających w 17 wioskach.

15.08. 1991 r. do parafii przybyły Siostry Służki NMP Niepokalanej. Zamieszkały obok muzeum w budynku dawnego wikariatu, który został adoptowany na potrzeby domu zakonnego. W tym miejscu do 1944r. znajdowała się organistówka – mieszkanie funkcyjne miejscowego organisty, w której na początku XX w. mieszkała w Zuzeli przez dziesięć lat rodzina Państwa Wyszyńskich. Siostry opiekują się muzeum i oprowadzają pielgrzymów, jedna z sióstr jest organistką.

Od 1982 r. utworzono  Ośrodek Pamięci Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Inicjatywę jego powstania podjął Społeczny Komitet Utworzenia Muzeum i Budowy Pomnika Księdza Kardynała Stefana Wyszyńskiego Prymasa Polski. Z pomocą w realizacji tego dzieła pospieszyła Fundacja Ochrony Zabytków, jak również wiele osób z Polski i zza granicy składając swoje ofiary. Pracą własnych rąk włączyli się parafianie. Efekt starań wyżej wymienionych osób i instytucji to;
- odrestaurowana chrzcielnica, przy której w 19O1 r. został ochrzczony Stefan Wyszyński. Obecnie stoi w nawie głównej kościoła parafialnego po prawej stronie.
- pomnik - ustawiony jest przed kościołem. Został odlany ze spiżu według projektu artysty - rzeźbiarza Leona Machowskiego. Przedstawia Prymasa jako Nauczyciela Narodu. Dnia 14.06.1987 r. pomnik został pobłogosławiony przez Ojca Świętego Jana Pawła II a 22.11.1987 r. w Zuzeli odbyła się uroczystość jego odsłonięcia. Przewodniczył jej abp Bronisław Dąbrowski -przyjaciel i wieloletni współpracownik Kard. Stefana Wyszyńskiego.
- Muzeum Lat Dziecięcych Stefana Kardynała Wyszyńskiego Prymasa Tysiąclecia - to zrekonstruowany budynek dawnej szkoły, do której uczęszczał w latach 1908 -1910 Prymas. Po lewej stronie odtworzono mieszkanie państwa Wyszyńskich, a po prawej izbę szkolną z początku XX w. Uroczystość poświęcenia muzeum miała miejsce 14.10.1990 r.
- dzwonnica - została wybudowana w latach 1992-94. Zawieszone dzwony otrzymały imiona trzech wielkich polskich kapłanów: Jana Pawła II (3500 kg), Stefana Wyszyńskiego (1800 kg), Jerzego Popiełuszki (820 kg). Poświęcenia dokonał 19.06.1994 r. Kard. Józef Glemp Prymas Polski z Episkopatem.
- Grota NMP z Lourdes została wybudowana w 1994 r. przez parafian dla uczczenia 70 rocz. święceń kapłańskich Prymasa Tysiąclecia. W 1997 r. wmurowano w nią kamień przywieziony z Groty Matki Bożej z Lourdes.
- kamienny obelisk z pamiątkową płytą dla uczczenia 100 rocz. urodzin Prymasa Tysiąclecia poświęcony 3.08.2001 r. przez Biskupa łomżyńskiego Stanisława Stefanka.

Od czasu utworzenia Ośrodka pamięci do Zuzeli zaczęli przybywać pielgrzymi, którzy pragną odwiedzić miejsce urodzenia i chrztu św. Prymasa Tysiąclecia. Są to grupy zorganizowane i osoby indywidualne.

Od 1990r. trwają prace porządkowo-remontowe w kościele i wokół kościoła rozpoczęte przez księży proboszczów: ks. kan. Jana Świerada  i ks. kan. Stanisława Uradzińskiego i kontynuowane przez obecnego proboszcza. Pragniemy, aby nasza świątynia parafialna była godnym mieszkaniem dla Jezusa, któremu służył Prymas i Jego Matki Maryi a także godnym miejscem modlitwy dla wspólnoty parafialnej i przybywających pielgrzymów do miejsca urodzenia i chrztu św. Stefana Kardynała Wyszyńskiego.

Proboszcz parafii  Zuzela